Stress en eten, hoe doorbreek je de cirkel?

Een aantal jaar gelden was de term ‘emotie-eten’ hip. Gelukkig hoor ik die nu nauwelijks meer. Door te zeggen; ‘ik ben nu eenmaal een emotie-eter’, was er een excuus om niet in actie te komen. Nu merk ik dat mensen eerder geïrriteerd worden van de term en willen weten wat ze ‘eraan kunnen doen’. Daar geef ik graag tips voor.
Vroeger, ongeveer 10 jaar geleden, werd verteld dat emotie eten komt door stofjes en dat je er dus niets aan kunt doen. Inmiddels weten we nauwkeurig om welke stofjes het gaat, waardoor ze worden veroorzaakt en wat je eraan kunt doen. Dat is veel prettiger, zo kun je zelf in actie komen.

Hoe zit dat dan met die ‘stofjes?’
Allereerst de stofjes die pijnstilling geven. Deze vallen in een specifieke categorie die ook wel endorfines worden genoemd. Endorfines zijn stoffen die door het lichaam zelf worden geproduceerd en zijn vooral eiwitachtige stoffen. Endorfines hebben de pijnstillende werking omdat ze op de opioïde receptor in de celmembraan gaan zitten. Onder invloed van lichamelijke inspanning, opwinding, pijn, pittig eten en het bedrijven van de liefde worden deze stoffen in ons lichaam vrijgemaakt.

Dan de andere kant, de activatie van pijn gevoel.
Om het mechanisme duidelijk te maken begin ik maar met het pijn zoals we dat ervaren als er ‘iets’ met het lichaam gebeurt. Als je bijvoorbeeld je knie stoot is het logisch dat dat een pijn ervaring geeft. Er komen dan allerlei signalen in gang en dat gaat vaak via het centraal zenuwstelsel naar de hersenen. Dit is vrij simpel te duiden als het om 1 signaal gaat maar het voelt vaak heel anders.
Bijvoorbeeld na sporten kan het zijn dat je spierpijn voelt. Een beetje endorfinen wordt er ook geproduceerd dus als je ‘lekker’ gesport hebt heb je er geen last van. Maar wat nu als je ‘teveel’ gesport hebt dan kan de pijn langer duren dan de endorfine pijn-stilling kan geven. Dan ervaar je niet meer dat alleen die ene spier last geeft maar merk je ook dat een heel gebied meer gevoeligheid geeft. Zo zijn er in dat gebied dus wat kleine ontstekingen ontstaan die het lijf blijkbaar niet makkelijk kon oplossen. Als je te vaak en te veel het lijf eenzijdig belast kan dat dus meer spierpijn geven. Inflammation oftewel ontstekingen hebben specifieke kenmerken die eigenlijk binnen een paar uur opgelost horen te zijn. Bij te veel sporten (om een voorbeeld te noemen) kan dat al lastig worden. Roodheid, zwelling, warmte, pijn en als gevolg daarvan functie verlies zijn de typische kenmerken. Als je met beweging bezig bent en je stoot je knie dan stop je wel vrij snel omdat je dat merkt. Het wordt een heel andere situatie als bijvoorbeeld je darm regelmatig ‘overbelast’ raakt. Dat is veel lastiger te merken en dus neem je ook minder snel actie.

Maag-darm pijn en de juiste actie
Maag-darm pijn ontstaat vaak gedurende een langere periode. Stel dat je bijvoorbeeld weinig eiwitten eet. Dan is er al de mogelijkheid tot een endorfine tekort omdat een deel van de ‘bouwstof’ voor de pijnstiller niet of onvoldoende aanwezig is. Stel dat je bijvoorbeeld veel brood eet dat veel gluten bevat en dat op die manier (met exorfines) de opioïde recepter bezet. Het lijkt nu net of je pijnstilling hebt terwijl tegelijkertijd de tight-junctions in de darmen worden opengezet om meer stoffen door te laten. Door de gluten verandert de zuurtegraad (op den duur) in de maag en de darm en kunnen de eiwitten die je eet niet worden afgebroken naar eiwitstukjes die gebruikt kunnen worden als bouwstoffen. Zo komen er onverteerde eiwitstructuren in de bloedbaan terecht en moet het immuunsysteem ‘aan’ om dit weer op te lossen. Zo kom je langzaamaan steeds verder in de negatieve spiraal terecht. De exorfines (uit brood, soja, zuivel en spinazie) geven aan de ene kant pijnstilling en aan de andere kant juist laag-gradige ontstekingen die je niet opmerkt. Daar zit dus een deel van het gevaar.
Groenten, kruiden, eitjes, noten en vis geven aan de andere kant simpelweg de bouwstenen om dit probleem weer op te lossen. Als het al een tijdje aan de gang is, is het niet altijd makkelijk om de cirkel te doorbreken.
Waardoor ontstaat dat ‘emotie-eten?’
Brood geeft dus via de exorfinen pijnstilling. Brood geeft door de gluten tegelijkertijd laag-gradige ontstekingen. Die ontstekingen heb je niet altijd zo door. De pijnstillende werking vaak wel. Als je je broodje ook nog belegd met zuivel dan heb je een dubbele werking op de pijnstilling EN een dubbele werking op de laag-gradige ontstekingen. De caseïne in de kaas kan ook bij mensen ontstekingen in gang zetten. Zo wil je dus telkens opnieuw een broodje kaas blijven eten. Je KUNT dit natuurlijk emotie-eten noemen. Dat is net van welke kant je ernaar kijkt.

Welke stoffen geven ontspanning?
Vetten en eiwitten lossen onder andere ontstekingen op EN zijn de basisbouwstenen van onze organen en van ons immuunsysteem. Als je die dus eet kun je disbalansen oplossen. Vis, ei, noten, zaden, gevogelte, groenten, kruiden en wat roodvlees geven het lichaam de kans om te kunnen herstellen. Bij dit herstel komen ook weer stoffen beschikbaar als serotonine, dopamine en GABA zodat er vanuit verschillende hoeken aan pijnstilling gedaan kan worden.

Zijn er nog meer oorzaken voor ‘emotie-eten?’
Ja, je kunt nog op heel veel verschillende manier zorgen voor verkeerde oplossingen voor de disbalansen in je lijf. Als je meer kennis hebt over hoe de systemen werken is het steeds makkelijker om ze te herkennen en ze te doorbreken.
Bloedsuikers disbalansen, nare gebeurtenissen, slecht slapen, verzuring, een gejaagd gevoel, een spannend examen of een moeilijk gesprek kunnen allemaal redenen zijn dat er een disbalans ontstaat. Je hebt altijd de keus om dit op te lossen met eten of om een andere actie te kiezen. Vaak leer ik mensen de goede dingen om te eten zodat je niet in de ‘verkeerd-eten’ valkuil stapt. Dit is niet heel moeilijk om te weten wat je moet doen, maar soms wel lastig OM te doen. Er is echt een verschil tussen theorie en praktijk.

Wil je zelf aan het werk en wil je weten hoe?
Je ontvangt van mij een lijstje met alle triggers EN alle voeding. Je gaat aan de slag en we gaan zien wat het effect is. Soms gebeurt het dat er al met 2 tot 4 weken tussen de 70-80% verbetering optreedt. Dat is mooi, dan was er niet een heel groot onderliggend probleem. Soms gebeurt dit ook niet, wordt het juist erger of verandert er niet zo veel. Ook dat maak ik vaak genoeg mee. Dat is het moment om te gaan testen en goed te kijken wat er onderliggend is. Dan kan er na een test weer een goed plan van aanpak gemaakt worden op basis van de test gegeven.

Annette ter Heijden is orthomoleculair therapeut (kPNI) en co-auteur van ‘Koken Zonder Pakjes’ en ‘Proef je Roots.’ Samen met Jolanda Dorenbos heeft ze de opleiding voor therapeuten DarmExpert opgericht. Bovenstaande wijsheden heeft zij, als naslagwerk en in receptvorm, verwerkt in het boek ‘Proef je Roots’. Voor persoonlijke ondersteuning kun je terecht in haar praktijk Fysikos Voeding.