Snoep als beloning?

Bij lezingen die ik geef aan ouders van jonge kinderen hoor ik wel eens de opmerking, ‘maar mogen ze dan nooit meer snoepen’? Het enige wat ik dan heb uitgelegd is wat gezonde voeding IS en welke bouwstenen daaraan ten grondslag liggen. Hoe je de bouwstenen eet en waarom ze belangrijk zijn. Waarom is er zoveel na druk op ‘vulling en beloning’ als je een goede ouder wilt zijn? Er zit veel meer onder dan je misschien denkt.

Een beetje geschiedenis
Nog niet zo heel erg lang geleden, ik heb het over een paar honderd jaar, was er nauwelijks suiker beschikbaar en ALS het al beschikbaar was, dan alleen voor de rijken. Zo is suiker bij onze voorouders in het ‘hoofd’ gekomen als bijzonder en speciaal. Nu hebben we dat gebruik eigenlijk nog steeds. Snoep is gekoppeld aan ‘beloning’ en als je ‘braaf’ bent geweest. Vooral na de 2e Wereldoorlog kun je van veel mensen die verhalen nog horen; ‘de geallieerden deelden chocolade uit’, ik hoor het mijn opa nog zeggen. Bij ieder feestje hoort tegenwoordig een traktatie en de meeste van die traktaties zijn nog steeds zoet.
Nog langer geleden waren overwinningen en eten ook al aan elkaar gekoppeld. Hoe moeilijker de overwinning, hoe overvloediger de maaltijd werd. Honing, dadels, vijgen waren de bekende beloningen naast de wijn natuurlijk.
Snoepen en beloning zijn dus in al onze gebruiken aan elkaar gekoppeld.

Hersenen en beloning?
Door diverse onderzoeken (onder andere bij muizen met electroden) zou een deel in de hersenen ‘de nucleus accumbens’ een doorgeefluik zijn van positieve emoties. Vooral korte termijn effecten spelen op deze kern een rol. Metingen zijn ook gedaan dat vooral een stofje ‘dopamine’ verhoogd wordt bij een positief gevoel. Tegelijkertijd is er ook onderzoek dat dit zelfde stofje verlaagd is in een periode van stress, zo kun je gedeeltelijk het lusteloze gevoel verklaren. Een fijne ervaring, zoals het eten van snoep en suiker natuurlijk is, stimuleert daarmee dit ‘genotscentrum’. Als je deze combinatie dan ook nog versterkt met een ‘werkelijke beloning en waardering van de omgeving’, versterk je dit mechanisme nog veel meer. Zo kunnen heel simpel en makkelijk ‘verslavingen’ ontstaan.

Maar wat na de beloning?
De beloning is zoals gezegd vaak van korte duur. Natuurlijk is het heel goed om stil te staan bij successen en mooie momenten te vieren, de vraag is of je dit als ouders ALTIJD aan eten zou moeten koppelen. Belonen van goed gedrag of het vieren van een succes kan bijvoorbeeld ook door aandacht te geven aan het succes, het uitgebreid te laten vertellen en het keer op keer opnieuw laten beleven, dat is superleuk om samen te doen. Als je samen met je kind kijkt welke dingen het kind zelf als beloning ziet dan kun je nog wel eens voor verrassingen komen te staan. Stel de vraag en laat je verrassen. Als je als ouder JEZELF vaak verwent, of troost, met snoep of eten, kijk dan niet gek op als je kind dat gedrag kopieert.

Spijt
Omdat het eten van snoep dus een kortdurend ‘goed’ gevoel geeft is het heel logisch dat je na dit gevoel je lijf voelt en merkt dat je lijf er nu op reageert. Die reactie kan van alles zijn. Een opgeblazen buik, pijn in je gewrichten, hoofdpijn, migraine, een prikkelende huid of gewoon doodmoe worden ineens. Vaak hoor ik dan mensen zeggen, ‘ja stom he, ik had het op voor ik er erg in had’. Zo heel stom is dat niet want je reageert eigenlijk alleen maar op een ‘tekort’ in je lijf of hersenen. Kinderen reageren net een tikkeltje anders. Spijt is er nog niet maar wel dat ‘onrustige gevoel’, wat dus onaangenaam is en DUS willen ze MEER om ervoor te zorgen dat dat nare gevoel stopt en het ‘blije gevoel’ blijft.
Je merkt dit omdat ze nu gaan zeuren, tsja en dan telkens NEE blijven zeggen is echt heel lastig.

Wat kun je wel doen?
Het handigste is om duidelijke afspraken te maken, eerst als ouders en daarna met je kind. Belonen, of straffen, aan eten koppelen is lastig af te leren als het eenmaal is aangeleerd.
Een snoepje op z’n tijd kan natuurlijk best. Dat is voor een gezond lijf niet direct een probleem. Een dagelijks ritme is vaak al te veel, een wekelijkse routine is slimmer om op te pakken. Veel kinderen kiezen liever voor fruit als het beschikbaar is, zorg er dus simpelweg voor dat je dat in huis hebt. Maak fruit dan NIET een alternatief voor snoep, fruit is gewoonweg geen snoep. Fruit is een onderdeel van gezonde voeding. Houd het ook in de beleving van je kind zo, dat zorgt voor veel minder discussie.

Bij goede voeding een goed gevoel
Als je jezelf en je kinderen gezonde voeding geeft is er trouwens voldoende dopamine aanwezig om eigenlijk altijd een goed en opgeruimd gevoel te hebben. Zo heb je al die kunstmatige beloningen niet nodig en kan eten gewoon ontspannen zijn en blijven. Natuurlijk zijn er vast wel momenten dat het niet allemaal zo soepel loopt, blijf dan vasthouden aan je eigen principes en zorg goed voor jezelf. Als je voorleeft dat jij goed voor jezelf zorgt is dat vooral wat je kind van jou overneemt.

Veel plezier met het samen vinden van de beloningen van jouw kind. Vertel je me jouw successen?

Annette ter Heijden is orthomoleculair therapeut (kPNI) en co-auteur van ‘Koken Zonder Pakjes’ en ‘Proef je Roots.’ Samen met Jolanda Dorenbos heeft ze de opleiding voor therapeuten DarmExpert opgericht. Bovenstaande wijsheden heeft zij, als naslagwerk en in receptvorm, verwerkt in het kookboek ProefjeRoots. Voor persoonlijke begeleiding m.b.t. voeding kun je meer informatie vinden op FysikosVoeding
Deze weblog mag worden hergebruikt onder vermelding van bron: Annette ter Heijden, auteur “Koken Zonder Pakjes” en “Proef je Roots” eigenaar van FysikosVoeding en opleider “DarmExpert”