Gedrag en ontstekingen, oorzaak of gevolg?

Inmiddels weten veel mensen dat er een koppeling is tussen ‘hoe het lijf werkt’ en ‘gedrag’. Dit werkt zelfs heen-en weer en kan beïnvloed worden dus door de dingen die je eet en de dingen die je doet.
Welke wetenschappelijke termen liggen eraan ten grondslag en hoe kun je dat als ‘leek’ ervaren en benoemen. In deze blog een uitleg van een review artikel. Wil je het hele artikel lezen dan vind je bijgesloten de link.

Wat is een review artikel?
Een review is een uitgebreid literatuuronderzoek. Om dit specifieke artikel te schrijven zijn 144 referenties toegevoegd. De literatuur is onderzocht vanaf 1980 tot april 2015 waarin het artikel verscheen.

Wat is de slot conclusie van het artikel?
Er is een groeiend bewijs dat de mirco-organismen in de darm zorgen voor een balans in goede gezondheid. Er is in het verleden vooral focus gelegd op pathogene factoren (een pathogeen is een stof die een ziekte kan produceren, is een stof die in jouw lijf/cellen kan binnendringen, of is simpel een ziektekiem).
Wat vooral blijkt is dat het vernietigen van een darmflora zorgt voor vooral neuro-psychiatrische ziektebeelden. Het artikel richt zich met name op neuro-inflammatie (ontstekingen aan de hersenen en zenuwstelsel). In dit specifieke artikel worden geen oplossingen gegeven, het is vooral gericht om te bekijken welke factoren van invloed zijn.

Welke gegevens kun je in het artikel vinden?
Allereerst een beschrijving van wat er allemaal op darm-, cel- en weefselniveau fout kan gaan. Dit zijn heel goed bekende processen en met de kennis over hoe ze werken is het dus ook mogelijk om dit te herstellen.

Gaat het ook over ADHD?
ja, er is werkelijk gebleken dat bij diverse darm disbalansen een invloed is op gedrag. Door de verschillende pathways worden op diverse manieren OOK de stress-reacties in het lijf ‘aan’ gezet. Zo kan dus ook verklaard worden hoe de veranderingen in de hersenen plaats vinden en wat de effecten zijn.

Gaat het over early-life-stress?
Wat ook heel goed beschreven wordt is dat er in de eerste jaren van het leven de basis wordt gelegd voor een gezonde darmflora. Het gaat bijvoorbeeld over het genen pakket dat je hebt meegekregen, de kwaliteit van de voeding, hoeveel je beweegt, welke gifstoffen er in de omgeving zijn wat de invloed van stress is en infecties, gebruik van anti-biotica en andere ziekten. Nu lijkt het net of je daar relatief weinig aan kunt doen. Het tegendeel is echter waar.
Uit dit artikel blijkt dat hersen-functie en ‘de manier waarop je je van binnen voelt’ een duidelijke wederzijdse relatie hebben met de darmwerking. Bovengenoemde pathways beschrijven waar je invloed op kunt uitoefenen.

Welke routes zijn het?
Bij stress en/of bij stress in het lijf verandert er veel in het lijf en de hersenen. Het gaat zowel om waarnemen van prikkels als de acties die een spier uitoefen, je kunt duidelijk de heen-en-weer component zien. Er zijn 5 afferente systemen genoemd en 3 efferente systemen.
Afferent betekent iets dat je kunt waarnemen dat dan via het centraal zenuwstelsel naar de hersenen gaat en efferent betekent dat er vanuit de hersenen impulsen worden gegeven aan het centraal zenuwstelsel zodat de spieren geactiveerd kunnen worden. Dit is dus de heen-en-weer-actie die we zien en kunnen meten in het lichaam.

De eerste 5 onder de loep:
De eerste die wordt genoemd is ‘Change of the gut microbioca due to usage of antibiotics/infectious agents/probiotic bacteria’.  Oftewel het verandering van de darmflora onder invloed van antibiotica, infecties en probiotica. Hierdoor ontstaat is er verandering in het niveau van circulerende stofjes die OF een ontstekingen ‘aan’ zetten of de ontsteking ’uit’ zetten. Die stofjes worden cytokines genoemd en geven een effect in de hersenen. Dit effect is OF activatie OF remming. Het kan nooit allebei tegelijkertijd zijn. Het kan zijn dat je hierdoor stress ervaart.

De tweede is dat de werking van het klierenstelsel verandert. Het gaat dan om specifieke metabolieten die worden genoemd als galzurezouten, choline, en korte keten vetzuren. De eerste stof is om de spijsvertering te ondersteunen (dit gaat nu dus slechter), de tweede is om de hersenen van bouwstenen te voorzien (dit kan dus tekorten leveren), de derde is om de darm voeding te geven om schadelijke stoffen te kunnen elimineren (hier komt dus het immuunsysteem onder druk te staan).
De klieren veranderen onder invloed van stress altijd. Het lichaam wordt getuned voor ‘fight-flight’ en niet meer voor gewone processen.

De derde is een proces waarbij neurotransmitters die in rust ‘gewoon waarnemen’ tijdens een periode van stress ‘mee’ gaan werken om het immuunsysteem te ondersteunen.  Ze gaan dus ACTIEF een rol in het immuunsysteem spelen. Dit betekend dus over-activatie van ontstekingsstoffen in de bloedbaan.

De vierde afferente wijze is een verandering in het tryptofaan metabolisme. L-Tryptofaan is een van de essentiële (noodzakelijke) aminozuren die een voorloper stof is van serotonine. Serotonine is een mood- en slaapcontrolling eiwit. Als dit metabolisme verandert zie je dus problemen met de slaap en met de stemming.

Het vijfde werkingsmechanisme gaat via de activatie van de sensorische nervus vagus. Door deze activatie krijgen alle organen (behalve de bijnieren) een impuls tot activatie. Hierdoor komt er andere informatie door vanuit het darmsysteem naar het centraal zenuwstelsel. Feitelijk betekent dit dat er een over activatie ontstaat. Er is een soort van stress in het lijf aan het ontstaan.

Dan zijn er de 3 efferente routes.
De eerste is misschien wel de belangrijkste de activatie van de HPA-as. Door het activeren van de Hypothalus-Hypofyse-Adrenal-as. Dit is de as die geactiveerd wordt onder stressvolle omstandigheden. Onder andere door deze activatie wordt de darm meer doorlaatbaar gemaakt omdat er dan sneller suikers kunnen worden opgenomen zodat de spieren klaar zijn om te kunnen vechten en vluchten. In die activatie kunnen ook anders stoffen sneller worden opgenomen. Als dit systeem te lang geactiveerd blijft krijg je dus te veel ‘verkeerde’ stoffen in de bloedbaan. Hierdoor moet het immuunsysteem geactiveerd worden.

Het tweede mechanisme is een anti-ontstekingsreactie met een cholinerg effect in het sympatisch systeem. Dit is een reactie van activatie waarbij het lichaam klaargezet wordt voor stress-reacties. Hierdoor komen neurotransmitters vrij die ook veranderingen geven in de darm mucosa en dus ook veranderingen geven in het immuunsysteem. Ook nu weer is dit voor de korte termijn niet echt een probleem, vooral op de lange termijn kunnen veranderingen blijvend optreden.

Het derde mechanisme is de activatie van het centraal zenuwstelsel tot een staat waarin het volledig is verzadigd. Dit heeft een impact op de vitaminen mineralen beschikbaarheid in het darmlumen. Doordat het Centraal Zenuw Stelsel meer mineralen nodig heeft gaat het weg bij het darm microbiotia en verandert daardoor de samenstelling van de darmflora.

Samenvattend
Er zijn een groot aantal mechanismen die werkelijk zorgen voor een verandering in hersen systemen en in hormonale systemen. Als een stressor van KORTE duur is zal het lichaam weer terug gaan naar de balans situatie die ook de uitgangssituatie is. Bij langdurige veranderingen, bijvoorbeeld door verkeerd eten of door een bacterie of virus in het systeem, kan het lichaam een tuning krijgen waardoor daarna hersen structuren gaan veranderen.

Welke stappen kun je nemen?
Stap 1 zorgen voor bouwstoffen uit eiwitten en vetten zodat het lichaam al deze veranderingen weer kan herstellen
Stap 2 zorgen dat je geen triggerstoffen eet zodat je lijf niets hoeft te herstellen
Stap 3 alle pathogenen (schadelijke stoffen) uit je lijf verwijderen zodat herstel weer kan
Stap 4 alle zware metalen en overige gifstoffen verwijderen zodat herstel weer kan
Stap 5 puur blijven eten en zorgen dat je met mooie projecten bezig bent, dat geeft een goed gevoel en dus geen stress

Annette ter Heijden is orthomoleculair therapeut (kPNI) en co-auteur van ‘Koken Zonder Pakjes’ en ‘Proef je Roots.’. Tips en trucs om lekker te eten en nog andere specifieke ondersteuning is te vinden in het boek Proefjeroots. Verder schrijft Annette voor vakbladen zoals De schoonheidsspecialist, het blad van de NVST en Homeopathie magazine. Samen met Jolanda Dorenbos heeft ze de opleiding DarmExpert opgericht. Annette werkt inmiddels in het land samen met meer dan 100 diverse gezondheidsprofessionals en ze traint en begeleidt individuen die meer over het lijf en de darm in het bijzonder willen weten. Voor persoonlijke begeleiding  m.b.t. tot voeding kun je meer informatie vinden op FysikosVoeding.  

Deze weblog mag worden hergebruikt onder vermelding van bron: Annette ter Heijden auteur van Proefjeroots en oprichter van FysikosVoeding en DarmExpert